Van 15 maart t/m 8 september 2019 toont Japanmuseum SieboldHuis ‘Japans naakt’. De tentoonstelling laat de ontwikkelingen zien in de Japanse naaktfotografie vanaf de 19e eeuw tot vandaag.
35 topfotografen, onder wie Araki Nobuyoshi, Moriyama Daido, Hosoe Eikoh, Izu Kenro en Honjo Koro tonen hun artistieke visie op het menselijk lichaam. De invloed van het westen en veranderende ideeën in de Japanse maatschappij over gender, naaktheid en seksualiteit zijn te zien in meer dan honderdtwintig foto’s.
De ontwikkeling van fotografie in Japan
Fotografie werd in de negentiende eeuw in Japan onmiddellijk geapprecieerd als “kopie van de waarheid”. Voor de westerlingen ontstond een commerciële toeristische variant, met bijvoorbeeld halfontklede geisha’s die in een fotostudio het Japanse badritueel simuleerden: exotisch en erotisch.
Naakte geisha’s, circa 1880
Collectie Sakura-do, Tokyo
Begin twintigste eeuw werd de fotografie niet langer alleen als kopie van de wereld beschouwd, maar ontwikkelde zich ook als kunstvorm. Foto’s kregen een zachte focus en werden gemanipuleerd zodat ze een schilderachtige uitstraling kregen, zoals te zien is in het werk van Unto Nakayama (act. begin 20ste eeuw).
Naakt, begin 1930, collectie IBASHO, Antwerpen
In de jaren dertig werd er volop geëxperimenteerd met verschillende technieken in diverse modernistische stromingen, waaronder de Nieuwe Fotografie, die was gebaseerd op onder andere de Nieuwe Zakelijkheid. Het naakte vrouwenlichaam werd als esthetisch object benaderd.
Zonder titel, circa 1955
Credits: Copyright The Estate of Yoshiyuki Iwase / Courtesy Eric Franck Fine Art, London
Als tegenbeweging ontstond in dezelfde tijd het fotorealisme. Foto’s moesten het dagelijks leven en de Japanse tradities vastleggen, zoals zichtbaar is in het werk van Iwase Yoshiyuki (1904-2001). Hij portretteerde halfnaakte parelduiksters.
Zonder titel, uit de serie Alluring Hell, 2008
Credits: Copyright Nobuyoshi Araki / Collection Bert Sliggers/ Andrea de Wilde
Courtesy Reflex, Amsterdam
Vervolgens ontstaan stromingen als de sociaal-realistische fotografie, de subjectieve en de experimentele fotografie. Bij dit laatste genre werden de grenzen van de kunst onderzocht en overschreden. De intuïtieve, korrelige en onscherpe foto’s van Moriyama Daido (1938 -) en het surrealistische en abstracte werk van Honjo Koro (1907–1995) laten dit zien.
Zomerochtend, 2013
Credits: Copyright Taichi Gondaira / Courtesy IBASHO, Antwerpen
In de jaren tachtig en negentig komt de erotische fotografie tot bloei. Araki Nobuyoshi (1940 -) staat bij het westerse publiek bekend om zijn pornografische foto’s van vrouwen in bondage. Hij was echter ook de eerste Japanse fotograaf die foto’s gebruikte als een dagboek, waardoor zijn werk ook een zeer persoonlijke en intieme kant heeft.
#07_Rem&Marina, 2010
Credits: Copyright Photographer Hal, Courtesy IBASHO, Antwerpen
De foto’s van de jongste generatie fotografen tonen nieuwe trends, maar ook de invloed en verwijzing naar het werk van de generaties voor hen. Zo richt Gondaira Taichi (1956 -) zijn camera op de klassieke schoonheid van het vrouwelijk lichaam en hij eert de verdwenen traditionele Japanse waarden en levenswijze in zijn werk. Het werk van jonge vrouwelijke fotografen als Nomura Sakiko (1967 -), Hosokura Mayumi (1979 -) en Okabe Momo (1981 -) verschaft een verfrissende kijk op het naakte lichaam.
Blue#1070B, 2004
Credits: Copyright Izo Kenro
‘Japans naakt’ geeft door de ogen van vijfendertig fotografen een veelzijdige blik op het menselijk lichaam. Met meer dan honderdtwintig naaktfoto’s wordt de geschiedenis van de Japanse fotografie geopenbaard in Japanmuseum SieboldHuis.
Catalogus en activiteiten
Bij deze tentoonstelling verschijnt een rijk geïllustreerde catalogus en deze is te koop in de museumwinkel. Daarnaast worden er in het kader van de tentoonstelling verschillende activiteiten, lezingen en rondleidingen georganiseerd. Bekijk het actuele programma op www.sieboldhuis.org.
